Wykonywanie obowiązków zawodowych, związanych z pracą w obiektach jądrowych, obiektach postępowania z odpadami promieniotwórczymi, a także przy wykonywaniu innych działalności związanych ze stosowaniem źródeł promieniowania jonizującego powoduje narażenie radiacyjne pracowników zwane narażeniem zawodowym.
W Polsce obowiązują zasady kontroli narażenia zawodowego wynikające z wdrożenia wymagań - wydanej 13 maja 1996 r. - dyrektywy Rady Unii Europejskiej nr 96/29/Euratom w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa dotyczących ochrony zdrowia przed promieniowaniem jonizującym pracowników i ogółu ludności. Dyrektywa ta jest zgodna z zaleceniami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) opublikowanymi w 1996 r. w dokumencie pt. Basic Safety Standards for Protection Against Ionising Radiation and for the Safety of Radiation Sources (Safety Series No 115, IAEA, 1996).
Zasady kontroli narażenia zawodowego pracowników, transponowane z dyrektywy do polskiego prawa, zawarte są w rozdz. 3 ustawy Prawo atomowe, poświęconym bezpieczeństwu jądrowemu i ochronie radiologicznej oraz ochronie zdrowia pracowników. Zgodnie z nimi odpowiedzialność za przestrzeganie wymagań w tym zakresie spoczywa przede wszystkim na kierowniku jednostki organizacyjnej, który odpowiada za narażenie zawodowe podległych mu pracowników.
Do kierownika jednostki organizacyjnej należy także ocena dawek podległych mu pracowników, która w przypadku pracowników zaliczonych do kategorii A, zgodnie z wymogiem art. 21 ustawy Prawo atomowe, musi być dokonana na podstawie pomiarów wykonanych przez akredytowane laboratoria radiometryczne.
Przepisy ustawy znowelizowanej w 2004 r. Prawo atomowe z dnia 29 listopada 2000 roku wprowadziły obowiązek objęcia indywidualną kontrolą jedynie pracowników kategorii A narażenia na promieniowanie jonizujące, tj. takich, którzy według oceny kierownika jednostki organizacyjnej mogą być narażeni na dawkę skuteczną (efektywną) przekraczającą 6 mSv w ciągu roku, lub na dawkę równoważną przekraczającą w ciągu roku 0,3 wartości odpowiednich dawek granicznych dla skóry, kończyn i soczewek oczu. Ocena dawek pracowników kategorii B, narażonych na dawki od 1 do 6 mSv w ciągu roku, prowadzona jest na podstawie pomiarów w środowisku pracy. Decyzją kierownika jednostki organizacyjnej pracownicy tej kategorii mogą, ale nie muszą być objęci kontrolą narażenia za pomocą dawkomierzy osobistych.
Do roku 2002 włącznie zestawienia roczne danych o narażeniu indywidualnym według grup zawodowych, branż i typów zakładów opierały się na danych pochodzących bezpośrednio z akredytowanych laboratoriów radiometrycznych i dotyczyły pracowników objętych kontrolą narażenia bez względu na kategorię A lub B.
Obecnie gromadzone w rejestrach pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia dane dotyczą wyłącznie pracowników zakwalifikowanych przez ich kierowników do kategorii A i pochodzą bezpośrednio z jednostek organizacyjnych, których kierownicy przesyłają do centralnego rejestru dawek Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, karty zgłoszeniowe zatrudnianych przez siebie pracowników kategorii A, z oceną otrzymanych przez nich dawek skutecznych (efektywnych) i równoważnych w danym roku, wykonaną przez akredytowane laboratoria radiometryczne.
